Bu şâhide, Paşa Yiğit Bey Türbesi, Medresesi ve Camisinin yakınında idi. Günümüzde cami haricindekiler yeniden düzenlenmiştir.
Şahide, tadilat öncesinde bir evin arka bahçesinde bulunmakta idi. Kubbe şeklinde bir üst görünüme sahip olan şâhidenin üst kısmında gayet güzel ve nitelikli bir kadim süsleme olan çarkıfelek motifi bulunmaktadır. Ayak taşında ise son derece özenle işlenmiş rûmî motifleri görülmektedir.
Şâhidenin okunuşu şu şekildedir:
“Hüve’l-Hallâku’l-Bâkî
El-merhûm el-mağfûr
Fâtih-i Üsküb eş-şeyh
Meddah baba ruhiçün
el-fâtiha”
Günümüz Türkçesi ile;
“Yaratan ve bâkî olan sadece Allah’tır.
Allah’ın merhametine ve mağfiretine kavuşmuş olan
Üsküp Fâtihi Şeyh
Meddah Baba Ruhu için
el-fâtiha”
Üsküp’in fethine bir manevî önder olarak Paşa Yiğit Bey ile beraber katılması kuvvetle muhtemel olan Meddah Babanın kabri de kendisi gibi paşa Yiğit Bey ile zaman zaman karıştırılmıştır. Oysa, Paşa Yiğit Bey’in türbesi ayrıdır ve bugün tadilatı da yapılmıştır.
Üsküp’ün fethiyle alakalı olarak Osmanlı tarihçisi Hadîdî şöyle der:
“Cülüs eyledi tahta Yıldırım Han,
Atasının yirinde oldu sultan,
Karatova gümüş madenlerini,
Cevahir toptolu mahzenlerini,
Paşa Yiğit Beği Üsküp’e saldı,
Vidin etrafını Füruz Beğ aldı”
Ancak Osmanlı müelliflerinden fethin tarihi hakkında kesin bir bilgi edinemeyiz. Vodno Aziz Teodor Manastırı’yla ilgili bir belgede 6 Ocak 1392 tarihi verilmektedir.
Meddah Baba şâhidesin de haziresinde bulunduğu Paşa Yiğit Bey Camisi, Yahya Kemal’in doğduğu evin bir zamanlar bulunduğu mekândan gelip Türk Çarşısı’na giren yolun sağında yer almakta idi. Üsküp fatihi ve ilk Üsküp uçbeyi olarak da bilinen Paşa Yiğit Bey (Paşa Yiğit Mehmet) tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Hatta bu cami, yıllarca “Meddah Camisi” olarak da bilinmiştir.
1943 Üsküp bombardımanında büyük zarar görse de Üsküp’ün en güzel yapıları arasında yer alan minaresi 1961 yılına kadar Üsküp manzarasını süslemiştir.
Yiğit Paşa türbesi, 1963 depremine kadar Yiğit Paşa (Meddah) camisi avlusunda idi. Yakınında; Yiğit Paşa Camisi ve minaresi, Meddah Baba Medresesi ve mezarı, şifalı ve kutsal olduğuna inanılan hatta Üsküp isminin oluşumunda üzerinden efsaneler üretilen bir kuyu mevcuttu. Türbenin yerinde yakın zamana kadar Meddah Baba şâhidesinin yanında sadece Yiğit Paşa’nın mezar taşı da bulunuyordu.
Bugün türbe başta olmak üzere bu mekânlar (cami haricinde) ihya edilmiştir. Kuyunun yakınına üç yönlü bir de çeşme (şadırvan) yapılmıştır. Bu çeşme üzerindeki hat yazıları dikkat çekicidir. Yiğit Paşa Türbesi, Meddah Baba’nın kabri, kütüphane, mescit ve şadırvanı ihtiva eden külliye, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Çayır Belediyesi ve Enka Holding’in katkılarıyla, 2016 yılında hizmete açılmıştır.
Kaynakça
E: H. Ayverdi vd. (2000). Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri-Yugoslavya, Cilt III, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
Ertuğrul Karakuş (2018). Yahya Kemal ve Üsküp, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
Ertuğrul Karakuş (2021). Tunca’dan Tuna’ya-Balkan Medeniyetimiz, Ankara: UKDA-KUVEYT TÜRK.
Lidiya KUMBARACI-BOGOYEVİÇ (2008). Üsküp’te Osmanlı Mimarî Eserleri, (Çev.) Suat ENGÜLLÜ, İstanbul: ENKA.
Sevba Abdula, Abdullah Taha İmamoğlu (Editörler) (2024). Üsküp’te Meddah Medresesi, Üsküp: İDEFE.
